لوبیا چشمبلبلی که در بعضی از شهرهای ایران آن را لوبیا خالدار مینامند دارای ظاهری کرمی رنگ همراه با یک نقطه سیاه است
این نقطه سیاه همانند یک چشم است ازاینرو آن را لوبیا چشمبلبلی مینامند
لوبیا چشمبلبلیای که در ایران کشت میشود دارای پوستی زبر و با مقداری حالت چروک است که در مناطقی از خوزستان و در واقع در مناطق گرمسیر کشت میشود
نوعی از لوبیا چشمبلبلی از خارج از کشور وارد کشور ایران شده است که دارای پوستی براق و صاف است و بهراحتی میشود آن را از نوع ایرانیاش تشخیص داد
لوبیا چشمبلبلی از نظر علمی در دسته Vigna قرار میگیرد از نظر علمی به آن Vigna unguiculata میگویند.
این نوع لوبیا با دیگر انواع لوبیا مثل لوبیا سفید، لوبیاچیتی و … فرق میکند و در دسته ای متفاوت قرار میگیرد.
آنچه در مورد لوبیا چشم بلبلی گفته میشود این است که منشا این لوبیا در شمال آفریقا است و حدودا ۳۰۰۰ سال پیش در هند کشت میشده است و هم اکنون نزدیک به ۱۰ میلیون هکتار از مزارع سرتاسر دنیا زیر سطح کشت این نوع لوبیاست.
لوبیا چشم بلبلی از طریق برده های آفریقایی به آمریکا برده شد و مورد استقبال جرج واشینگتون قرار گرفت و مناطقی از آمریکا که دارای آب و هوایی خشک و گرم بودند را برای کشت این محصول پیشنهاد کرد.
امروزه بیش از ۵۰۰ نوع بذر لوبیا وجود دارد که در رنگ، طعم، شکل، اندازه با یکدیگر متفاوت هستند مثلاً لوبیا زرد (yellow wax beans) که برای ما ایرانیها هنوز یک لوبیا ناشناخته بهحساب میآید.
سایت Seed Savers Exchange که یک شبکه بینالمللی جمعآوری دانههای گیاهی است در مجموعه خود دارای بیش از ۴۰۰۰ نوع لوبیا است که این عدد رو به افزایش است که از معروفترین آنها مانند لوبیاچیتی، لوبیا سفید، لوبیا قرمز و … گرفته تا گونههایی مانند Jacob’s Cattle در این لیست قرارگرفتهاند.
به دلیل اینکه لوبیاها ازنظر پروتئینی بسیار غنی هستند و همچنین نسبت به دیگر مواد پروتئینی مثل انواع گوشت ارزانتر هستند بهسرعت جای خود را در فرهنگهای مختلف پیدا کردند.